پروژه فاز هفت صدف در جزیره کیش، به‌عنوان یک طرح سکونتی آغاز شد، اما در عمل منجر به اتلاف منابع مالی، تخریب محیط‌زیست و کاهش رونق صنعت هتلداری شد. در حالی که این سرمایه‌گذاری می‌توانست در مسیر توسعه زیرساخت‌های دریایی و تأمین نیازهای لجستیکی صنعت نفت و گاز کشور به‌کار گرفته شود. تجربه پروژه‌های تاریخی و موفق گردشگری در ایران و جهان نشان می‌دهد که استفاده از معماری اصیل و طراحی نوآورانه می‌تواند نقشی کلیدی در جذب گردشگران داشته باشد.
تبدیل منابع مالی به زیرساخت‌های ناکارآمد:
پروژه فاز هفت صدف شامل ساخت حدود ۲۰۰۰ واحد مسکونی است که به جرأت می‌توان گفت ۸۰ درصد این واحدها خالی از سکنه هستند. با فرض متراژ متوسط ۱۳۰ متر مربع برای هر واحد، حدود ۲۶۰,۰۰۰ متر مربع ساخت‌وساز در این منطقه انجام شده است. اگر قیمت هر متر مربع آپارتمان حدود ۱۰۰ میلیون تومان باشد، ارزش این پروژه بالغ بر ۲۶,۰۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. این رقم معادل خرید بیش از ۵۳ شناور تدارکاتی با قیمت تقریبی ۷ میلیون دلار به ازای هر شناور (با نرخ دلار ۷۰ هزار تومان) است. چنین سرمایه‌گذاری می‌توانست نقش مهمی در تأمین نیازهای لجستیکی صنعت نفت و گاز ایفا کند.
تخریب محیط‌زیست جزیره:
توسعه ساخت‌وسازهای غیرضروری در این پروژه به نابودی طبیعت بکر جزیره منجر شد و جاذبه‌های طبیعی کیش را کاهش داد.
تأثیر منفی بر صنعت گردشگری:
تبدیل واحدهای مسکونی ساخته‌شده به خانه‌های اجاره‌ای شبانه، موجب کاهش رونق صنعت هتلداری و ایجاد رقابت ناسالم شد.
افزایش هزینه‌های زندگی:
تغییر کاربری واحدهای مسکونی و کاهش جذابیت گردشگری باعث افزایش هزینه‌های زندگی و کاهش جذابیت سکونت در جزیره شد.
فقدان نوآوری در ساخت‌وساز:
متأسفانه، ساخت‌وسازها در کیش هیچ‌گونه نوآوری در طراحی، تکنولوژی یا اجرا ندارند. در حالی که نمونه‌های موفقی از بهره‌گیری از معماری بومی و اصیل در ایران و جهان وجود دارد که می‌توانست الگوی این پروژه باشد.
نمونه‌های موفق داخلی:
خانه طباطبایی‌ها و خانه بروجردی‌ها در کاشان: این بناهای تاریخی با معماری منحصربه‌فرد، تلفیق هنر ایرانی و کاربرد مصالح بومی، سالانه هزاران گردشگر را به کاشان جذب می‌کنند. جذابیت این مکان‌ها نه‌تنها در زیبایی بصری آنها، بلکه در هماهنگی‌شان با اقلیم و فرهنگ منطقه است.
اصفهان: آثار تاریخی مانند میدان نقش‌جهان، پل خواجو، و سی‌وسه‌پل نشان می‌دهند که معماری برجسته چگونه می‌تواند هویتی پایدار برای یک شهر ایجاد کند و آن را به مقصد گردشگری بین‌المللی تبدیل نماید.
نمونه‌های موفق خارجی:
برج ایفل در پاریس: این بنا به‌عنوان نماد خلاقیت و نوآوری، یکی از پربازدیدترین مکان‌های جهان است.
خانه اپرای سیدنی: طراحی منحصر‌به‌فرد این ساختمان، باعث شده است که این شهر به یکی از مقاصد اصلی گردشگری استرالیا تبدیل شود.
گوگنهایم بیلبائو در اسپانیا: این موزه با معماری مدرن و جسورانه خود، نمونه‌ای از چگونگی تحول اقتصادی یک منطقه با کمک معماری است.
فرصت از دست‌رفته در کیش:
در حالی که جزیره کیش می‌توانست با تلفیق معماری اصیل ایرانی و طراحی مدرن، به مقصدی منحصربه‌فرد برای گردشگران تبدیل شود، ساخت‌وسازهای این جزیره فاقد ویژگی‌های هنری و فرهنگی لازم هستند.
فرصت از دست‌رفته: سرمایه‌گذاری در شناورهای تدارکاتی
به جای سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی مانند فاز هفت صدف، هدایت این منابع به توسعه زیرساخت‌های دریایی می‌توانست منافع اقتصادی و استراتژیک پایداری به همراه داشته باشد:
ضرورت توسعه ناوگان شناورهای تدارکاتی:
صنعت نفت و گاز کشور وابستگی شدیدی به شناورهای تدارکاتی خارجی دارد. به‌طور مثال، شرکت‌های نفت فلات قاره ایران، پتروپارس و پتروایران بالغ بر ۷۰ شناور با پرچم خارجی در خلیج فارس فعال دارند. اجاره روزانه هر یک از این شناورها حدود ۵ هزار دلار است که خروج سالیانه منابع ارزی قابل توجهی از کشور را به همراه دارد.
پتانسیل کیش و بندر آفتاب به‌عنوان هاب لجستیکی:
با توجه به موقعیت استراتژیک کیش و نزدیکی آن به بندر آفتاب، این منطقه می‌تواند به یک هاب لجستیکی برای پشتیبانی صنعت نفت و گاز تبدیل شود.
مزایای اقتصادی:
سرمایه‌گذاری در ساخت و خرید شناورهای تدارکاتی می‌تواند به کاهش وابستگی به شناورهای خارجی کمک کند و در عین حال، فرصت‌های شغلی و رونق اقتصادی را در صنایع دریایی و نفت و گاز کشور به همراه داشته باشد.
توسعه زیرساخت‌های دریایی:
هدایت سرمایه‌ها به خرید و ساخت شناورهای تدارکاتی به‌منظور کاهش وابستگی به منابع خارجی و ایجاد ظرفیت‌های جدید برای خدمات لجستیکی.
تقویت نقش کیش و بندر آفتاب:
ایجاد زیرساخت‌های لجستیکی در کیش و بندر آفتاب برای تبدیل این منطقه به یک مرکز پشتیبانی عملیات فراساحلی.
طراحی نوآورانه زیرساخت‌ها:
طراحی و اجرای زیرساخت‌های گردشگری با نوآوری در معماری و تکنولوژی که جذابیت بیشتری برای گردشگران ایجاد کند و نیازهای صنعت گردشگری مدرن را پوشش دهد.
حفاظت از محیط‌زیست جزیره:
جلوگیری از اجرای پروژه‌های عمرانی غیرضروری و تمرکز بر توسعه پایدار.
برنامه‌ریزی شهری پایدار:
کنترل و نظارت بر کاربری واحدهای مسکونی و هدایت پروژه‌ها به سمت اهدافی که با نیازهای واقعی جزیره هماهنگ هستند.

نتیجه‌گیری
پروژه فاز هفت صدف نمونه‌ای از توسعه ناکارآمد و بدون برنامه‌ریزی دقیق است که به جای ایجاد ارزش اقتصادی، به تخریب منابع طبیعی و افزایش هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی منجر شد. تجربه موفق مکان‌هایی همچون خانه طباطبایی‌ها و بروجردی‌ها در کاشان و آثار تاریخی اصفهان نشان می‌دهد که بهره‌گیری از معماری اصیل ایرانی و نوآوری در طراحی می‌تواند نقش کلیدی در جذب گردشگر داشته باشد. جزیره کیش و بندر آفتاب با توجه به موقعیت استراتژیک خود می‌توانند به یک هاب لجستیکی در صنعت نفت و گاز تبدیل شوند. سرمایه‌گذاری در حوزه شناورهای تدارکاتی، علاوه بر کاهش وابستگی به شناورهای خارجی، باعث تقویت اقتصاد ملی و افزایش بهره‌وری در صنعت نفت و گاز خواهد شد.