در سال‌های اخیر طرح‌های مختلفی در حوزه رمزارزها در جزیره کیش مطرح شده، اما شواهد نشان می‌دهد هیچ‌یک از آنها تا امروز عملیاتی نشده بودند. روز ۲۹ خردادماه خبر آغاز فاز آزمایشی و عملیاتی ریال دیجیتال در جزیره کیش منتشر شد و به‌این‌ترتیب منطقه آزاد کیش به اولین جایی تبدیل شد که این پروژه در آن اجرایی می‌شود. «راه پرداخت» در این گزارش همه راه‌های رفته جزیره کیش در حوزه رمزارز را بررسی کرده است.آذرماه ۱۴۰۰ خبر اجرای آزمایشی رمزارز ملی و همچنین بهره‌گیری از ظرفیت پلتفرم‌های صرافی‌های دیجیتال و رمزارز در جزیره کیش منتشر شد.سعید محمد، دبیر وقت شورای‌عالی مناطق آزاد در نمایشگاه کیش‌اینوکس ۲۰۲۱ شرکت کرد و از برنامه سازمان برای رسیدن به «نسل هفتم مناطق آزاد دیجیتال» خبر داد. به گفته محمد، شش نسل اول به ترتیب تجارت محور، تولید محور، خدمات محور، دانش‌محور، نسل جامع و نسل فرامرزی بوده‌اند و نسل هفتم، مناطق آزاد دیجیتال است.محمد گفته بود ساماندهی ارز دیجیتال بخشی از برنامه‌های نسل سوم است و هرچه سریع‌تر باید این موضوع در کیش به‌صورت پایلوت عملیاتی شود.دبیر وقت شورای‌عالی مناطق آزاد، هدف برنامه را «اجرای پایلوت رمزارز ملی» در جزیره کیش اعلام کرد که نهادهای ذی‌ربط جداگانه آن را پیگیری می‌کنند. او گفته بود شورای‌عالی مناطق آزاد از ظرفیت رمزارزها و ایجاد پلتفرم‌های صرافی دیجیتال در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی حمایت می‌کند.
چگونه همه طرح‌های رمزارز در آستانه جام جهانی قطر شکست خورد؟
فروردین ۱۴۰۱ ایران هنوز امیدوار بود بتواند از مزایای جام جهانی ۲۰۲۲ قطر بهره‌مند شود. در جریان آماده‌سازی‌های نافرجام دولت برای پذیرایی از گردشگران احتمالی جام جهانی قطر در ایران، دبیرکل جامعه هتل‌داران کیش اعلام کرد گردشگران می‌توانند هتل‌های جزیره را با استفاده از رمزارز رزرو کنند.
آیا ماجرای دستگاه‌های مبدل رمزارزهای جهانی در کیش صحت داشت؟
مهرداد تاوتلی، دبیرکل جامعه هتل‌داران کیش هم مردادماه ۱۴۰۱ از آماده‌سازی دستگاه‌های مبدل چهار رمزارز بیت‌کوین، اتریوم، تتر و ترون به ریال و نصب آن در جزیره کیش خبر داد که فقط برای گردشگران خارجی یا ایرانیان دارای تابعیت مضاعف قابل‌استفاده بود. دلیل این محدودیت‌ها مسائل مرتبط با پول‌شویی اعلام شد.او از برگزاری چندین جلسه با بانک مرکزی و چند صرافی رمزارز داخلی هم خبر داده و گفته بود مذاکرات نهایی شده است.به گفته تاوتلی، روش اجرای این طرح، نصب و راه‌اندازی دستگاه‌هایی مانند ATM بود که قابلیت تبدیل آنی رمزارز به ریال را داشته باشد.او تأکید کرده بود این دستگاه‌ها موجود است و فقط آخرین ملاحظات قانونی استفاده از آنها باید رفع می‌شدند.بنابراین آنچه با عنوان برنامه «رمزارز کیش» در رسانه‌ها مطرح شده بود، در واقع برنامه توسعه زیرساخت‌های لازم برای استفاده از رمزارزهای موجود و استفاده آزمایشی از ریال دیجیتال (رمزارز بانک مرکزی ایران) برای خرید کالا و خدمات در جزیره کیش بود.چهره‌های بخش خصوصی انتظار داشتند بتوانند از موهبت برگزاری جام جهانی فوتبال در کشور کوچک همسایه با وسعتی به‌اندازه استان قم بهره ببرند. تلاش‌های دولت ظاهراً در راستای ایجاد زیرساخت‌های لازم نظیر کشتیرانی و هتل‌ها برای جلب گردشگران فوتبال در قطر به سمت شهرهای نزدیک همچون جزایر و بنادری مثل بوشهر و کیش از طریق دریا بود. به این دلیل که ایران به سیستم بانکداری جهانی سوئیفت متصل نیست، گردشگران خارجی امکان استفاده از کارت‌های اعتباری بین‌المللی خود در ایران را ندارند. بحث راه‌اندازی زیرساخت‌های لازم برای استفاده از رمزارز در کیش باهدف دور زدن این مشکل مطرح شده بود.
اما ماجرا چیز دیگری بوده است
محمد امام، رئیس اداره بورس و بانک معاونت اقتصادی سازمان منطقه آزاد کیش گفت: «هیچ‌گونه برنامه رسمی و عملیاتی برای تبدیل رمزارزهای بین‌المللی در هتل‌های جزیره کیش وجود نداشته و هیچ‌کس برای این منظور مجوزی از نهاد رسمی بالادستی دریافت نکرده است.»او ادامه دارد: «در زمان برنامه‌ریزی جام جهانی قطر، کارگروهی در بانک مرکزی برای بررسی موضوع تبدیل رمزارزها تشکیل شده بود. این کارگروه ذیل هماهنگی‌هایی که در سطح کلان کشور با نهادهای مختلف ازجمله وزارت اطلاعات، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و وزارت ورزش بابت هماهنگی مشارکت جزیره کیش در برگزاری جام جهانی قطر تصمیم‌گیری می‌کردند، تشکیل شد.»امام گفت: «خروجی این جلسات هیچ ارتباطی به بحث رمزارز نداشت؛ بنابراین مباحث مطرح‌شده برخی افراد درباره نصب دستگاه‌های مشابه ATM برای تبدیل چهار رمزارز به ریال، غلط است و هیچ مجوزی برای آن صادر نشده و نخواهد شد، چون نهاد ناظر و رگولاتور در این زمینه بانک مرکزی است و هر اقدامی در این زمینه نیازمند مجوز است.»به گفته این مقام سازمان منطقه آزاد کیش، این منطقه نمی‌تواند خارج از قوانین اقدامی در این زمینه انجام دهد.