مریم اکبرپور/عضو هیئت‌ رئیسه پژوهشگاه فضایی ایران نوید داد؛

حضور پژوهشگاه فضایی ایران در نمایشگاه شهر پایدار کیش، جلوه‌ای ویژه به بخش علمی و فناورانه‌ی این رویداد بخشیده است.
به گفته‌ی مهدی ادیبان، عضو هیئت‌ رئیسه پژوهشگاه فضایی ایران، این حضور با هدف ترویج فناوری فضایی، معرفی دستاوردهای ملی در این عرصه و ایجاد زمینه‌های همکاری و سرمایه‌گذاری در حوزه اقتصاد فضا صورت گرفته است.

ضرورت آشنایی افکار عمومی با فناوری فضایی

مهدی ادیبان، عضو هیئت‌ رئیسه پژوهشگاه فضایی ایران، در گفت‌وگو با بشارت‌کیش با اشاره به اهمیت راهبردی فناوری فضایی در توسعه کشور اظهار داشت: «علیرغم نقش پیشرو و پیشران صنعت فضایی در رشد ملی، هنوز در افکار عمومی و حتی در سطح رسانه‌ها شناخت کافی از این فناوری وجود ندارد. بسیاری از فعالان رسانه‌ای و حتی برخی سردبیران از وسعت توانمندی‌ها و کاربردهای این حوزه آگاه نیستند؛ بنابراین یکی از برنامه‌های مهم پژوهشگاه، ترویج فرهنگ فضایی و معرفی دستاوردهای ملی این صنعت است.»

به گفته وی، پژوهشگاه فضایی ایران به عنوان کانون اصلی فناوری فضایی کشور، بخش اعظم فرآیند طراحی، ساخت، آزمایش و بهره‌برداری از ماهواره‌ها و تجهیزات جانبی را بر عهده دارد.
پژوهشگاه متشکل از چهار پژوهشکده و دو مرکز تحقیقاتی در نقاط مختلف کشور است که هر یک به شاخه‌ای از صنایع فضایی اشتغال دارند و تاکنون موفقیت‌های چشمگیری برای کشور به ارمغان آورده‌اند.

ادیبان، ایران امروز را در میان هفت کشور سازنده ماهواره در جهان دانست و افزود: ما ماهواره‌های بومی را طراحی و تولید می‌کنیم، آن‌ها را با توان داخلی به فضا پرتاب می‌کنیم و از آن‌ها برای مأموریت‌های سنجشی، ناوبری و مخابراتی بهره می‌گیریم.»

از ماهواره خیام تا ناهید؛ افتخارات ملی در مدار زمین

ادیبان در تشریح عملکرد ماهواره‌های ایرانی گفت:
«ماهواره خیام با دقت تصویربرداری زیر یک متر، اکنون در مدار فعال است و در زمینه‌های مختلف مانند پایش منابع آب، شهرسازی، سیلاب، فرونشست زمین، جنگل‌ها و معادن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین ماهواره مخابراتی ناهید۲ که حدود سه ماه پیش پرتاب شد، آخرین تست‌های ارتباطی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت و گامی بزرگ در خودکفایی ارتباطی کشور محسوب می‌شود.»

وی تأکید کرد: «در کشوری پهناور مانند ایران که کوهستان‌ها و کویرهای متعدد دارد، برقراری پوشش ارتباطی مناسب بدون بهره‌گیری از ماهواره‌های مخابراتی ممکن نیست. این فناوری اکنون بخش جدایی‌ناپذیر از مدیریت کلان سرزمین است.»

کیش؛ هاب آینده‌ی فناوری فضایی کشور

عضو هیئت‌ رئیسه پژوهشگاه فضایی ایران با اشاره به سیاست‌های ترویجی این نهاد ادامه داد:
«یکی از برنامه‌های ما تمرکز بر مناطق آزاد به‌ویژه جزیره کیش است. این منطقه به‌دلیل موقعیت جغرافیایی، سهولت رفت‌وآمد برای پژوهشگران داخلی و خارجی، و زیرساخت‌های علمی مناسب، ظرفیت تبدیل‌شدن به هاب آموزش، پژوهش و اقتصاد فضایی کشور را دارد.»

ادیبان خاطرنشان کرد:
«جزیره کیش می‌تواند میزبان دوره‌های آموزشی تخصصی، نشست‌های علمی و همایش‌های بین‌المللی حوزه فضا باشد. از سوی دیگر، همسایگان منطقه‌ای ما که در پی دستیابی به دانش فضایی هستند، می‌توانند از تجربه و آموزش‌های متخصصان ایرانی بهره‌مند شوند.»

از ماهواره تا موتور و باتری؛ گسترش اقتصاد فضا

ادیبان در ادامه گفت:
«فناوری فضایی صرفاً به ساخت ماهواره محدود نمی‌شود. همان‌گونه که در صنعت خودرو، ساخت موتور و تجهیزات جانبی بخشی از زنجیره تولید است، در صنعت فضا نیز مجموعه‌ای گسترده از صنایع وابسته وجود دارد.
برای نمونه، پژوهشگاه فضایی ایران موفق به تولید باتری‌های لیتیومی نسل جدید با قدرت ذخیره‌سازی بالا شده است. این فناوری در باتری تلفن‌های همراه، خودروهای برقی و نیروگاه‌های خورشیدی کاربرد دارد و هم‌اکنون در مرحله جذب سرمایه‌گذار برای توسعه تولید صنعتی است.»

او افزود:
«در حوزه ساخت موتورهای براشلس نسل جدید نیز، پژوهشگاه فضایی تنها مجموعه تحقیقاتی کشور است که توان طراحی و ساخت این موتورها را دارد و در همکاری با تولیدکنندگان لوازم خانگی از آن بهره می‌گیرد.»

ادیبان اعلام کرد:
«پژوهشگاه فضایی تاکنون بیش از ۲۰۰ محصول فناورانه در حوزه‌های انرژی، پلیمر، طراحی صنعتی، ساختمان، تجهیزات پزشکی و خودروسازی تولید کرده است. بسیاری از این محصولات به مرحله تجاری‌سازی رسیده‌اند و بخشی از آن‌ها در صنایع داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ما در واقع در حال گسترش اکوسیستم اقتصاد فضا هستیم؛ مدلی که به صنایع داخلی امکان می‌دهد با تکیه بر دانش بومی و بخش خصوصی رونق بگیرند.»

آینده اقتصاد فضا و رقابت جهانی

ادیبان با ترسیم چشم‌اندازی از آینده صنعت فضا گفت:
«در افق پس از سال ۲۰۳۰، هیچ کشوری بدون بهره‌گیری از فناوری فضایی قادر به توسعه صنعتی و اقتصادی نخواهد بود.
بر اساس آمارهای جهانی، هم‌اکنون بیش از ۷۰ کشور در حال برنامه‌ریزی برای ورود به صنعت فضا هستند و بیش از ۱۲ هزار ماهواره جدید تا سال‌های آینده طراحی و پرتاب خواهد شد.
در دهه آینده، همان‌گونه که انقلاب تلفن همراه چهره جهان را دگرگون کرد، شاهد انقلاب فضایی خواهیم بود؛ انقلابی که تمامی ابعاد اقتصاد، صنعت، سیاست و اجتماع را متحول می‌سازد.»

کیش، جزیره فناوری‌های نوین

ادیبان ضمن قدردانی از مدیران سازمان منطقه آزاد کیش گفت: «سیاست هوشمندانه منطقه آزاد کیش در تبدیل این جزیره به مرکز فناوری‌های نوین، همسو با چشم‌انداز توسعه ملی است. فناوری فضایی، پیشرفته‌ترین دستاورد بشر امروز است و شایسته است کیش به نقطه‌ثقل فعالیت‌های فضایی کشور تبدیل شود.»

وی در پایان افزود:
«پژوهشگاه فضایی ایران آمادگی کامل خود را برای برگزاری نشست‌ها، همایش‌ها و برنامه‌های مشترک علمی در جزیره کیش اعلام کرده است.
برنامه‌ریزی ما به گونه‌ای است که تا پایان سال، تقریباً هر ماه یک رویداد علمی در کیش برگزار خواهد شد تا ضمن تقویت تعاملات علمی، زمینه رشد اقتصاد فضا و مشارکت بخش خصوصی بیش از پیش فراهم شود.»

ادیبان از همکاری رسانه‌ها به ویژه روزنامه «بشارت کیش» در ترویج علم و فناوری و بازتاب تلاش‌های پژوهشگران کشور تقدیر کرد و گفت:
«از همراهی اصحاب رسانه که همیشه پشتیبان دانش، صنعت و توسعه جزیره کیش بوده‌اند، صمیمانه سپاسگزاریم.»

*پژوهشگاه فضایی ایران در سومین نمایشگاه بین‌المللی شهر پایدار کیش*

نمایشگاه شهر پایدار با رویکرد معرفی دستاوردهای نوین در حوزه مدیریت منابع، انرژی‌های تجدیدپذیر، حمل‌ونقل هوشمند، زیرساخت‌های سبز شهری، فناوری‌های دیجیتال و هوش مصنوعی در شهرهای پایدار، مدل‌های نوین سرمایه‌گذاری شهری و طراحی شهری پیشرفته با حفظ هویت فرهنگی، در جزیره کیش در حال برگزاری است.
پژوهشگاه فضایی ایران در این رویداد با هدف معرفی توانمندی‌های بومی، ترویج فناوری فضایی و گسترش همکاری‌های علمی و اقتصادی حضور یافته است.