ناصر قاسمی‌نیا/کارشناس ارشد گردشگری

صنعت گردشگری در جهان امروز فراتر از جابه‌جایی مسافران و ارائه خدمات اقامتی است و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین موتورهای توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شناخته می‌شود. در چنین بستری، شعار روز جهانی گردشگری ۲۰۲۵ با عنوان «گردشگری و تحول پایدار» چشم‌اندازی نوین پیش روی دولت‌ها، فعالان صنعت و جوامع محلی قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که آینده گردشگری در پیوند میان نوآوری، عدالت اجتماعی و حفاظت از محیط‌زیست رقم خواهد خورد.

زوراب پولولیکاشویلی، دبیرکل سازمان جهانی گردشگری، در پیام خود به این مناسبت تأکید کرده است که باید فراتر از آمار و نمودارها بیندیشیم و اثر واقعی گردشگری بر جوامع و محیط طبیعی را بسنجیم. به باور او، تحول پایدار تنها زمانی محقق می‌شود که ایده‌های تازه پذیرفته شوند، صداهای نسل جوان شنیده شود و سرمایه‌گذاری‌ها بر پایه ارزش‌ها و آموزش شکل گیرد.

با الهام از این رویکرد جهانی و در چارچوب سند چشم‌انداز طرح جامع مقصد جزیره کیش، می‌توان مجموعه‌ای از راهکارهای عملی و آینده‌نگرانه را مورد توجه قرار داد؛ راهکارهایی که تجربه کشورهای موفق نشان داده است می‌تواند مسیر توسعه پایدار گردشگری را هموار کند.

حکمرانی و برنامه‌ریزی انسان‌محور
سرمایه‌گذاری در آموزش و توانمندسازی جوانان و زنان، از طریق دوره‌های دانشگاهی، آموزش‌های کاربردی و کارگاه‌های کوتاه‌مدت، زمینه‌ساز مشارکت گسترده‌تر این گروه‌ها در صنعت گردشگری جزیره خواهد بود.

نوآوری و کارآفرینی مسئولانه
حمایت از استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک با رویکرد سبز و دیجیتال، بهره‌گیری از روش‌های نوین بازاریابی و همکاری همه‌جانبه در تبلیغات و خدمات، ارزش افزوده ایجاد کرده و جذابیت مقصد را افزایش می‌دهد.

سرمایه‌گذاری پایدار
توسعه زیرساخت‌های مقاوم، کاهش انتشار کربن و بهره‌برداری بهینه از منابع انرژی، به ویژه در طراحی و ساخت هتل‌ها و مراکز گردشگری، از الزامات حفظ محیط‌زیست و کاهش اثرات تخریبی بر منابع طبیعی است.

گردشگری اجتماع‌محور
توانمندسازی جوامع محلی از طریق حمایت از اقامتگاه‌های بومی، راهنمایان محلی و فروش مستقیم محصولات، علاوه بر رونق اقتصادی، تنوع خدمات و رقابت سالم ایجاد می‌کند. تجربه بافت سنتی کیش نشان داده است که مشارکت جامعه محلی با استقبال گردشگران همراه بوده و نیازمند آموزش و مدیریت پایدار است.

گردشگری بازآفرین
فراتر رفتن از هدف اولیه «کمترین آسیب» و حرکت به سوی احیای محیط، عدالت اجتماعی و نگاه آینده‌نگر، از رویکردهای مهم گردشگری بازآفرین است. این شیوه منابع طبیعی را برای نسل‌های آینده حفظ می‌کند و ارزش پایدار گردشگری را تقویت می‌نماید.

خوراک و بوم‌غذا
آشپزی و فرهنگ غذایی به بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه سفر تبدیل شده است. توسعه گردشگری خوراک با تمرکز بر غذاهای محلی و بهره‌گیری از مواد اولیه بومی، تجربه‌ای اصیل و به‌یادماندنی برای گردشگران رقم می‌زند.

توسعه گردشگری داخلی
کاهش فشار بر مقاصد پرگردشگر، تقویت پیوند شهر و روستا و ایجاد حس غرور ملی، از نتایج توسعه گردشگری داخلی است. جزیره کیش با موقعیت ویژه در خلیج فارس و برخورداری از مواهب طبیعی، می‌تواند سهم قابل توجهی از بازار پرتقاضای گردشگری داخلی را جذب کند؛ به‌ویژه با بهره‌گیری از بازاریابی نوین، تبلیغات هدفمند و همکاری بخش دولتی و خصوصی.