چرا اقتصاد دریا محور هرمزگان همچنان «مغفول» است؟
سیدرضا هاشمی زاده/استان هرمزگان با داشتن حدود هزار کیلومتر مرز آبی، دسترسی به آب‌های آزاد و میزبانی از ۱۴ جزیره و…به‌طور بالقوه می‌تواند کانون اقتصاد دریا محور (اقتصاد آبی) کشور باشد. اما فقدان یک برنامه‌ریزی جامع و سرمایه‌گذاری مؤثر، باعث شده است که بخش عظیمی از این ظرفیت‌ها ،از گردشگری تا خدمات دریایی ،همچنان مغفول باقی بماند.
*ابعاد غفلت از ظرفیت‌های دریایی هرمزگان
نقطه ضعف اصلی در هرمزگان، نادیده گرفتن فرهنگ، جغرافیا و اقتصاد دریا به عنوان یک بسته واحد و همگن است. این مغفولیت در حوزه‌های مختلف به چشم می‌خورد. ضعف زیرساخت ها و بستن دست و پای سرمایه‌گذاران در پیچ و خم های اداری و…از جمله عوامل موثر در بی رونقی گردشگری دریاست .جزایری مانند قشم، هرمز، و هنگام، پتانسیل تبدیل شدن به مقاصد گردشگری بین‌المللی را دارند (به ویژه در حوزه بوم‌گردی و گردشگری ژئوپارک). اما تمرکز صرف بر مناطق برند شده (مانند هرمز) و ضعف جدی در زیرساخت‌های اقامتی، حمل‌ونقل و خدمات تفریحی، باعث شده است تا بهره‌برداری اقتصادی از آنها بسیار محدود باشد. تقریباً هیچ برنامه یا زیرساخت مشخصی برای تفریحات دریایی استاندارد (مانند قایق‌سواری، کشتی‌های تفریحی بزرگ، غواصی سازمان‌یافته) وجود ندارد. این امر، بازار تقاضای تفریحی را به سمت فعالیت‌های غیررسمی سوق داده و مانع از ورود سرمایه‌گذاران جدی می‌شود. فرآیندهای اداری پیچیده، عدم همکاری نهادهای مرتبط و عدم تضمین بلندمدت برای سرمایه‌گذاران در این بخش، باعث فرار سرمایه‌های خصوصی شده است؛ به این معنا که هرگونه تلاش برای راه‌اندازی یک پروژه تفریحی دریایی، با مقاومت یا موانع جدی روبه‌رو می‌شود.
هرمزگان، به‌عنوان شاهراه ورود و خروج کالا (بندر رجایی، باهنر و …)، به شدت به خدمات پشتیبان دریایی نیاز دارد.
بانکرینگ یا سوخت‌رسانی به کشتی‌های عبوری، یک صنعت میلیارد دلاری در خلیج فارس است. با وجود موقعیت استراتژیک، ایران و هرمزگان سهم شایسته‌ای از این بازار را کسب نکرده‌اند و کشتی‌ها ترجیح می‌دهند خدمات بانکرینگ را در بنادر همسایه دریافت کنند.صنعت تعمیر و نگهداری کشتی‌ها (Ship Repair)، خدمات لجستیک پیشرفته و گمرکی و ارائه خدمات حقوقی دریایی، می‌توانند اقتصاد استان را متحول کنند؛ اما همچنان مغفول مانده‌اند.
مهم‌ترین مزیت جغرافیایی هرمزگان، عدم محصور بودن در آب‌های داخلی و اتصال به دریای آزاد (اقیانوس هند) از طریق دریای عمان است. این امتیاز، فرصت‌های بزرگی را فراهم می‌کند که دریاچه خزر (محصور بین چند کشور) فاقد آن است.

*موقعیت ترانزیتی جهانی
بنادر دروازه‌ای: بنادر بزرگ هرمزگان (به‌ویژه بندر شهید رجایی) در مسیر کریدورهای مهم ترانزیتی جهانی شمال-جنوب قرار دارند. بهره‌برداری کامل از این بنادر، تنها با توسعه خدمات پشتیبان (گمرک، انبارداری، خدمات فنی) و اتصال سریع به شبکه ریلی کشور محقق می‌شود.دسترسی به اقیانوس، ظرفیت صیادی صنعتی و فراساحلی را افزایش می‌دهد. اما این امر نیازمند نوسازی ناوگان صیادی، به‌کارگیری دانش فنی و فرآوری و بسته‌بندی استاندارد محصولات دریایی برای صادرات است.
*تقویت بُعد فرهنگی و اجتماعی
فراموش کردن بُعد فرهنگی دریا، به مثابه نادیده گرفتن نیمی از هویت استان است. دریا در آیین‌ها، هنر، صنایع دستی و تمایز ذاتی مردم هرمزگان نهفته است.
گردشگری باید بر پایه هویت مردم محلی، صنایع دستی بومی (مانند صنایع فرآوری خرما و محصولات دریایی)، موسیقی، و آیین‌های سنتی (مثل مراسم زار و نوبان) توسعه یابد تا هم درآمدزا باشد و هم حافظ فرهنگ بومی.
*راه برون‌رفت از مغفولیت

عدم وقوع رخداد مثبت و مشهود در اقتصاد دریا محور هرمزگان، محصول عدم اجرای سیاست‌های کلان است و نه کمبود پتانسیل. برون‌رفت از این وضعیت نیازمند یک برنامه جامع و اقدام فوری در چند محور است.
اولویت‌بندی سیاسی-اجرایی: دریا باید به عنوان اولویت اول توسعه استان در نظر گرفته شود و یک مدیریت یکپارچه و هماهنگ بین نهادهای دریایی (بنادر، شیلات، میراث فرهنگی، محیط زیست) ایجاد شود تا از تداخل و فراری دادن سرمایه‌گذاران جلوگیری شود.
سرمایه‌گذاری روی نیروی کاردان: تربیت نیروی متخصص فنی (تکنسین‌ها و کاردان‌ها) مطابق با نیاز صنایع دریایی و خدماتی (بانکرینگ، لجستیک) حیاتی است.
تسهیل فضای کسب‌وکار: با حذف موانع قانونی و تسهیل صدور مجوزهای سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری و خدمات تخصصی دریایی، سرمایه‌های داخلی و خارجی به سوی این فرصت‌ها هدایت شوند.